آشنایی با اصطلاحات خبری 6
آشنایی با اصطلاحات خبری 6
|
مصاحبه ، Interview : در روزنامه نگاری به پرسش و پاسخ میان دو نفر یا چند نفر برای انتقال یک پیام ارتباطی، مصاحبه گفته می شود که در یک سمت آن نماینده رسانه به عنوان مصاحبه کننده ( خبرنگار) قرار دارد. آن طور که کریستوفر سیلو ستر در تاریخ تکاملی خود نشان می دهد، مصاحبه به عنوان یک تکنیک و فن روزنامه نگاری باید ابداع شده باشد. سیلوستر شرح می دهد که در حقیقت مصاحبه بین هراس گریلی، سر دبیر روزنامه نیویورک تربیون و بریگام یانگ، کشیش کلیسای هرامون در 1859 میلادی، نخستین مصاحبه تکامل یافته با یک فرد مشهور بوده است. بخش اعظم این مصاحبه به شیوه سوال و چاپ شده است که برای خوانندگان امروزی بسیار آشنا است. بنا به گفته جان چالابی مصاحبه در انگلستان در دهه 1880 میلادی تا حد زیادی به وسیله و.ت.استیو سر دبیر گارت پال مال عمومیت یافت . |
|
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی ******** |
مصاحبه خبری ، News interviews :
مصاحبه های خبری، همانطور که از اسم شان پیداست، مصاحبه هایی هستند که در آن به مخاطب پیرامون رویدادهای به وقوع پیوسته، یا درحال وقوع یا رویدادهای آینده اطلاعات تازه و جدید می دهند. خبرنگار در این مصاحبه ها به دنبال یافتن پاسخ سوال هایی است که از 6 عنصر خبری(چه، چرا، چگونه، که، کی، کجا) ناشی می شود، مصاحبه های خبری از جمله متداول ترین و مستقیم ترین شیوه های کسب خبر محسوب می شوند.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
*********
مصاحبه شونده ، Interviewee :
کسی است که با خبرنگار حاضر به مصاحبه می شود . یک مصاحبه دو سو دارد مصاحبه کننده ( خبرنگار ) و مصاحبه شونده .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
*********
مصاحبه کننده ، Interviewer :
در رسانه فردی است که در موضع خبرنگار اجازه دارد، فردی دیگر را مورد سوال قرار دهد و آن فرد دیگر که مصاحبه شونده نام دارد، پذیرفته است که به سوال های وی پاسخ دهد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
*********
مصاحبه شونده ساکت ، Silent interviewee :
برخی مصاحبه شوندگان افرادی کم حرف هستند و خبرنگار برای به حرف آوردن آنان باید تلاش فراوان کند و در این زمینه از تبحر لازم برخوردار باشد. این سکوت ممکن است ناشی ازخصلت مصاحبه شونده باشد، یا مصاحبه شونده در شرایطی که حرف زدن زیاد به نفعش نیست - و به منظور بستن فضای جولان مصاحبه کننده ( خبرنگار ) – اقدام به سکوت و کم حرفی می کند.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
*********
مصاحبه شونده بی علاقه ، No- comment interviewee :
برخی مصاحبه شوندگان افراد گوشه گیری هستند یا علاقه ای به مصاحبه کردن ندارند اما به دلیل موقعیت و مسئولیت اجتماعی که دارند خود را ناچار از روبرو شدن با خبرنگاران می بینند. اصرار خبرنگار در طولانی کردن مصاحبه یا اصرار به در یافت جوابی که مصاحبه شونده نمی خواهد آن را باز کند موجب کلافگی آنان می شود .
کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، احمد توکلی
*********
مصاحبه شونده عجول ، Over-hasty interviewee :
این مصاحبه شونده به سرعت می خواهد مصاحبه را تمام کند، حتی خبرنگار برای گرفتن وقت مصاحبه از او با مشکل روبرو است. این مصاحبه شونده به دلیل شهرت یا محبوبیتی که دارد اغلب با کمبود وقت روبرواست یا تظاهر به کمبود وقت می کند و آن را به رخ مصاحبه کننده ( خبرنگار) می کشد .
کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، احمد توکلی
*********
تحقیق قبل از مصاحبه ، Outside- in interview :
تکنیکی است که به وسیله خبرنگاران و مصاحبه کنندگان تحقیقی انجام می گیرد. آنها قبل از اینکه برای مصاحبه با فردی رو در رو شوند ، ابتدا درباره موضوع و شخص مصاحبه شونده با دوستان، وابستگان و آشنایان وی گفت و گو می کنند تا در هنگام مصاحبه خود حتی پاسخ بعضی سوال های انتقادی را نیزمی توانند حدس بزنند، لذا هنگام مصاحبه از تسلط بیشتری برای به چالش کشیدن مصاحبه شونده برخوردارند.
کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، احمد توکلی
*********
مصاحبه کور، Blind interview :
مصاحبه با فردی که قرار است نامش فاش نشود. خبرنگاران گاهی با منابعی مصاحبه می کنند و از بکار بردن نام آنان اجتناب دارند. این اجتناب دلایل مختلف دارد، از جمله اینکه گاهی مصاحبه شونده مایل به افشای نام خود نیست، چرا که نمی خواهد مسئو لیت اظهاراتش را بپذیرد، یا اینکه ممکن است افشای نام وی برایش خطراتی را در پی داشته باشد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
***********
مصاحبه شونده وراج و پر حرف ، Waffle interviewee :
مصاحبه شونده ای است که عاشق حرف زدن است! این گونه مصاحبه شوندگان از « سوال های باز» استقبال می کنند چرا که به آنان فرصت می دهد تا پر حرفی کنند.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
مصاحبه از طریق کنفرانس از دور ، Videoconference interviews :
نوعی میزگرد رسانه ای از دور است که خبرنگار ( مصاحبه شونده ) در محل رسانه با افراد به گفت وگو می نشیند در حالی که از نزدیک به آنان دسترسی ندارد. این گونه مصاحبه ها بیشتر کاربرد تلویزیونی دارد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
***********
مصاحبه به سبک قیف ، Funnel interview :
الگوی قیفی مرسوم ترین و در عین حال ساده ترین نوع مصاحبه هم برای مصاحبه شونده هم مصاحبه کننده است. زیرا مصاحبه با سوال های ساده شروع و در پایان به سوال های سخت تر منتهی می شود.
این سبک طراحی سوال ( از آسان به سخت ) اگر چه ممکن است برای هر نوع مصاحبه شونده ای به کار گرفته شود اما بیشتر برای مصاحبه شوندگان غیر حرفه ای بکار گرفته می شود. به این علت که ممکن است طرح سوال سخت در همان شروع مصاحبه برای یک مصاحبه شونده تازه کار او را دچار مشکل کند و حتی خطر توقف مصاحبه از سوی مصاحبه شونده نیز وجود دارد .
این سبک اقتباسی از سبک خبری تنظیم تاریخی ( ترتیبی ) خبر است .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
مصاحبه به سبک قیف وارونه ، Inverted- funnel interview :
در مصاحبه به روش قیف وارونه ، سوال های کلیدی و سخت در ابتدای مصاحبه پرسیده می شود و خبرنگار به مرور به سمت سوال های معمولی و آسان تر حرکت می کند. سوال های چالش برانگیز اولیه به مرور به سمت آرامش و صلح پیش می رود و آهنگ معمولی تری به خود می گیرند.
این شیوه بیشتر در مصاحبه های تلویزیونی کاربرد دارد و برای قضات، وکلا ، نیروهای پلیس و مقامات دولتی و کسانی که در پاسخ به سوال های بسته مهارت دارند به کار می رود. سبک « قیف وارونه » در مصاحبه ، اقتباسی از سبک « هرم وارونه » در خبرنویسی است .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
مصاحبه های شخصی ، Personal interviews:
مصاحبه های شخصی ، مصاحبه هایی هستند که بر محور شخص متمرکز هستند. گفت و گو با شخصیت های معروف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و یا تیپ های اجتماعی مانند راننده کامیون، گل فروش، رفتگر یا یک مرده شور و... این گونه مصاحبه ها بعضی مواقع به گزارش از شخص نزدیک می شوند ، چراکه در باره شخص مصاحبه شونده و زندگی شخصی او کنجکاوی می کنند. در این مصاحبه ها، به فرض اگر یک چهره سیاسی طرف مصاحبه باشد، سنگینی سوال ها به سمت سوال های سیاسی و کاری نیست ، بلکه زندگی شخصی وی را بیشتر هدف قرار می دهد . به طور مثال این سوال که : « آیا شما به همسرتان در امور منزل هم کمک می کنید ؟ » از جمله سوال هایی است که کاربرد آن بیشتر در مصاحبه های شخصی مطرح است.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
مصاحبه تلویزیونی ، Television interview :
مصاحبه ای است که ژورنالیست تلویزیونی در محل استودیو با مصاحبه شونده به گفت و گو می نشیند. این مصاحبه مستقیم یا به صورت ضبط شده به دید و نظر مخاطبان تلویزیون می رسد.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
مصاحبه تلفنی ، Telephone interview:
مصاحبه ای است که به صورت تلفنی انجام می شود. بیشتر مصاحبه های خبری به این شیوه تهیه می شوند، زیرا هدفی را در کمترین زمان ممکن محقق می سازد. مصاحبه تلفنی زمانی که وقت کم است و مصاحبه شونده نیز برای یک مصاحبه رو در رو قابل دسترس نیست، مورد استفاده قرار می گیرد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
*********
مصاحبه از طریق ایمیل ، Embedded reporting :
مصاحبه ای است که با استفاده از فناوری جدید ، ( اینترنت ) صورت می گیرد و مشکل بُعد زمان و مکان را برای روزنامه نگاران حل کرده است. برای صندوق پستی ( میل ) مصاحبه شونده سوال ها پست الکترونیک می شود و جواب ها نیز به همان شکل در یافت می شود .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
********
مصاحبه چهره به چهره ، Face-to face interview :
مصاحبه ای که مصاحبه شونده و خبرنگار از نزدیک و رو در روی هم به گفت و گو می نشینند و خبرنگار سوال خود را مطرح می کند و همزمان جواب آن را می شنود .
به این نوع مصاحبه « رو در رو » هم می گویند. مصاحبه رو در رو یکی از کامل ترین انواع مصاحبه ها شناخته شده است ، چرا که تحرک بیشتری به مصاحبه می دهد، امکان چالشی کردن مصاحبه را تقویت می کند. پاسخ های فی البداهه مصاحبه شونده، امکان پنهان کاری را در بسیاری مواقع از وی می گیرد و واکنش های مصاحبه شونده – به ویژه در زمان غافلگیری - قابل مشاهده است.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
مصاحبه کتبی ، Letter interview :
مصاحبه کتبی مصاحبه ای است که طی آن ، جواب سوال ها ، از سوی مصاحبه شونده به صورت مکتوب به خبرنگار تحویل می شود . این گونه مصاحبه یا به لحاظ دوری مسافت و یا تمایل به انجام یک مصاحبه دقیق تر از سوی خبرنگار که جنبه های علمی ، آموزشی آن می تواند برجنبه های ژورنالیستی مصاحبه غلبه کند صورت می گیرد. در مواقعی نیز به دلیل محافظه کاری مصاحبه شونده و تمایل وی به فرار از مصاحبه رو در رویی که ممکن است تبعات غیر قابل پیش بینی برای وی به همراه داشته باشد و نگرانی وی از غافلگیر شدن در جریان پاسخ به سوال های مستقیم انجام می گیرد.
**********
راپ در مصاحبه رادیویی ، wrap :
( کلیپ یا کلیپ کوتاه ) ؛ مصاحبه اصلی ضبط شده ای که بین حلقه های رابط قرار می گیرد که گزارشگر و یا خبرنگار، یک ماجرا را روایت می کند ، آنها را می نویسد و می خواند. از راپ درون بولتن خبری، یک برنامه یا فیچر استفاده می شود و مدت آن حدود سی ثانیه تا یک دقیقه واندی است.
منبع : کتاب مصاحبه رادیویی ، نویسنده جیم بیمن مترجم ابوالفضل خادمی
**********
خرید مصاحبه ، Buy-up inter view :
مصاحبه ای است که توسط یک رسانه خریداری می شود؛ برخی مواقع خبرنگاران آزاد مصاحبه هایی انجام می دهند که دارای ارزش خبری بالایی است؛ مصاحبه ای که خبرنگار به لحاظ در موقعیت قرار گرفتن، یا داشتن شم خبری لازم توانسته آن را تهیه کند. مصاحبه ای که نشریه - به هر دلیل - نتوانسته آن را توسط خبرنگاران خودش شکار کند و لاجرم به طور اختصاصی اقدام به خرید آن می کند.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
********
مصاحبه کمین ، Ambush interview :
مصاحبه ای است که در آن خبرنگار در کمین مصاحبه شونده می نشیند و به محض روبرو شدن با او پرسش هایش را مطرح می سازد. فیلم سازان به طور کلی همین نوع مصاحبه را در فیلم هایشان به تصویر می کشند. در این تصاویر ، روزنامه نگاران غالبا در حالت کمین در برابر دادگاه ها یا اداره پلیس نمایش داده می شوند تا به محض دیدن قاضی یا رئیس پلیس با آنها گفت و گو کنند.
کتاب واژه نامه ارتباطات ، یونس شکر خواه
**********
گوال ( روشی برای تنظیم سوال های مصاحبه ) ،Goal :
این روش توسط آقای « لارو گیلی لند LARUE GILLILAND» استاد روزنامه نگاری دانشگاه بوستون واقع در ماساچوست آمریکا ابداع شده است :
G مخفف کلمه GOALS به معنی اهداف
O مخفف کلمه OBSTACLES به معنای موانع
A مخفف کلمه ACHIEVEMENTS به معنای دستاوردها
L مخفف کلمه LOGISTICS به معنی ساماندهی و پیشنیه
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، احمد توکلی
**********
سوال های فرضی ، Assumptive questions :
سوال هایی هستند که خبرنگار هنگام مصاحبه به صورت حدس و گمان مطرح می کند:
خبرنگار : به نظر می رسد شما در یا را دوست دارید، همینطور است ؟
خبرنگار: گویا شما به شرکت در انتخابات ریاست جمهوری مصمم هستید ؟
طرح این سوال بویژه اگر جواب مثبت باشد به این دلیل که در ک و علاقه خبرنگار را می رساند ، توصیه شده است .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
***********
سوال های راهبر ، Leading questions :
سوال هایی هستند که بر عکس سوال های خنثی ، خبرنگار با طرح آن به دنبال دریافت یک جواب خاص است و مصاحبه شونده را به سمت پاسخ هایی می کشاند که می خواهد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
سوال خنثی ، Neutral question :
سوال های خنثی که در مقابل سوال های راهبر به کار می آیند، سوال هایی هستند که به مصاحبه شونده آزادی عمل می دهند که هر پاسخی که می خواهد بدهد و به عبارتی سوال هایی است که مصاحبه شونده را در فشار قرار نمی دهد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
سوال های فرضی ، Assumptive questions:
سوال های هستند که خبرنگار هنگام مصاحبه به صورت حدس و گمان مطرح می کند. طرح این سوال ها به ویژه اگر جواب مثبت باشد به این دلیل که در ک و علاقه خبرنگار را می رساند ، توصیه شده است .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
*********
سوال های باز ، Open- ended questions:
سوال های باز چراغ سبز یک مصاحبه هستند و معمولا سه عنصر از شش عنصر خبری در طراحی آن نقش دارند ؛ چه ، چرا، و چگونه یا چطور در سوال های باز ، خبرنگار مصاحبه شونده را محدود نمی کند. این گونه سوال ها، مصاحبه شونده را تشویق می کند که به شرح و توصیف موضوع بپردازد، سوال های باز، جواب توضیحی و مفصل می طلبند .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
سوال های دو وجهی ، Double- barreled questions :
در سوال های دو وجهی ، دو سوال مرتبط در یک سوال آورده می شود .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
*************
سوال های واکنشی ، Echo questions :
سوال های هستند که خبرنگاران آن را به کار می گیرند تا مصاحبه شونده مردد را تشویق به حرف زدن کنند .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال های تکمیلی ، Follow-up questions :
سوال های تعقیب کننده یا تکمیلی سوال هایی هستند که به دنبال هم می آیند تا موضوع ناتمامی را کامل کنند یا زمانی مطرح می شود که خبرنگار در پاسخ سوال اولیه ، جواب خود را به خوبی در یافت نکرده است و به دلیل این که مثلا مصاحبه شونده خوب سوال را در ک نکرده و یا احیانا نخواسته به آن جواب درست بدهد. سوال های چرا و چگونه نیز جزو سوال های تعقیب کننده و تکمیلی هستند .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال های مچ گیرانه ، Framing questions :
این سوال ها با هدف مشخص و از قبل تعیین شده برای روشنگری و یا احیانا مچ گیری طراحی می شوند. مثلا در گفت و گو با یک فرد متقلب سوال ها به گونه ای طراحی می شوند که در نهایت به افشای چهره او منجر شود. این گونه سوال ها ، مورد علاقه بازجو ها و روسای دادگاه ها و وکلا است و خبرنگاران نیز در شرایط ویژه از آن استفاده می کنند.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
مصاحبه شونده ناسازگار و تند خُو ، Hostile interviewee :
مصاحبه شونده ای است که به دلایلی ممکن است به خبرنگار و رسانه طرف مصاحبه بدبین باشد یا از موضع گیری های رسانه ای که خبرنگار در آن فعالیت می کند ، راضی نیست و به همین دلیل سرناسازگاری دارد. این مصاحبه شونده در پس هر سوال خبرنگار استنباط توطئه می کند و به سوال های معمولی نیز پاسخ های سربالا و تند می دهد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال های بازجویانه ، Interrogating questions :
سوال هایی هستند که خبرنگار در آن نقش بازجو و قاضی را بازی می کند و مصاحبه شونده را بابت موضوعی مواخذه می کند. به این گونه سوال ها، سوال «سین جیمی» هم می گویند .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال منفی ، Negative questions :
سوال منفی اگر درست و به موقع به کار گرفته شود، گاهی برای تحریک مصاحبه شونده تأثیرگذار است.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال های شخصی ، Personal questions :
سوال های شخصی ، سوال های هستند که در باره زندگی شخصی و خصوصی افراد پرسیده می شوند. سوال های شخصی بیشتر در مصاحبه شخصی کاربرد دارند.
کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال خنثی ، Neutral question :
سوال های خنثی که در مقابل سوال های راهبر به کار می آیند، سوال هایی هستند که به مصاحبه شونده آزادی عمل می دهند که هر پاسخی که می خواهد بدهد و به عبارتی سوال هایی است که مصاحبه شونده را در فشار قرار نمی دهد .
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
**********
سوال های اولیه یا ثانویه ، Primary or secondary questions :
این اصطلاح برای نشان دادن خصوصیات سوال های مصاحبه به کار گرفته شده است. سوال های اولیۀ خبرنگار باعث باز شدن موضوعات می شوند و سوال های ثانویه از درون پاسخ های مصاحبه شونده به دنبال سوال جدید می گردند . «چرا؟» یکی از متداولترین سوال های ثانویه به حساب می آید.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال های حساس ، Sensitive questions :
سوال های حساس سوال هایی هستند که طرح آنها از سوی خبرنگار نیازمند به کارگیری ظرافت های خاصی است. اگر خبرنگار در موقع مناسب یا به شکل مناسب آن را طرح نکند، ممکن است نتواند به مقصود خود برسد.
منبع: کتاب واژه های کلیدی در روزنامه نگاری ، دکتر احمد توکلی
************
سوال های سخت ، Tough questions :
سوال سخت ، سوالی است که مصاحبه شونده را برای پاسخ دادن با مشکل روبرو می سازد و ممکن است او را عصبانی و ناراحت کند. خبرنگاران ترجیحا ً، این گونه سوال ها را برای پایان مصاحبه می گذارند تا اگر مصاحبه شونده ناراحت شد و یا حتی مصاحبه را قطع کرد بخش اعظم سوال های خود را پرسیده باشند .
