گرته برداری3

گرته برداری3

در مجموعه ی 3 بخش درس گرته برداری، 16 مورد اشتباه آورده شد. این ها بیش ترین اشتباه های روزنامه نگاران در حوزه ی گرته برداری ست. هرچند گناه اصلی به گردن مترجمان است، بی توجهیِ روزنامه نگاران و نویسندگان را نیز نمی توان نادیده گرفت! در دو درس پیش، شما با گرته برداری های زیر آشنا شدید: بی تفاوت، به نوبه ی خود، خودکفا، «در ارتباط با» و خانواده اش، در راستای (درس نخست)، حمام گرفتن، رنج بردن، روی کسی حساب کردن، شانس، فراز، فکر کردن (درس دوم). 

در این درس گروه پایانیِ گرته برداری های رایج در حوزه ی خبرنویسی و روش درست نویسیِ آن را آورده ایم که موارد زیر است: قابل ملاحظه، کاندید، نرخ، نقطه نظر. 

امید که دیگر به این فهرست، واژه، ترکیب یا جمله ای اضافه نشود و اندک اندک همین موارد نیز از نوشته های رسمی، به ویژه خبری حذف گردد.

قابل ملاحظه / قابل توجه

برخی مترجمان وقتی به واژه‌ی انگلیسیِ «considerable» رسیدند، ترجمه کردند: قابل ملاحظه!! و گاهی هم: قابل توجه!

اما منظورشان «دیدنی» [برابر با قابل ملاحظه] یا «جالب توجه» [برابر با قابل توجه] نبوده‌است؛ بلکه می‌خواستند بگویند: فراوان، هنگفت، بسیار، کلان، سنگین!!

این اشتباه فاحش سبب شد، روزنامه‌نگاران نیز از آنان پیروی کنند و اکنون در مطالب رسانه‌ها نیز این دو ترکیب را در معنای دوم (فراوان، هنگفت،...) می‌بینیم که بی‌تردید نادرست است و باید تغییر کند.

جمله ی نادرست:  معاون وزیر امورخارجه جمهوری چک گفت: متاسفانه حجم مبادلات دو کشور در چند سال گذشته قابل ملاحظه نبود.

جمله ی درست:  معاون وزیر امورخارجة جمهوری چک گفت: «متأسفانه حجم مبادلات دو کشور در چند سال گذشته چندان نبود.» (آن‌قدرها نبود/ فراوان نبود/ اندک بود)

معاون وزیر امورخارجة جمهوری چک گفت: «متأسفانه حجم مبادلات دو کشور در چند سال گذشته چندان نبود.» (آن‌قدرها نبود/ فراوان نبود/ اندک بود)

جمله ی نادرست: این تلفات بدون شک افزایش خواهد یافت و احتمال دارد که قابل ملاحظه هم باشد.

جمله ی درست: این تلفات بی‌شک افزایش خواهد یافت و احتمال دارد بی‌شمار هم باشد.

جمله ی نادرست:  مدارس هیات امنایی در سال تحصیلی جاری نسبت به سال های گذشته رشد قابل توجهی پیدا کرده‌است.

جمله درست: مدرسه‌های هیأت‌امنایی در سال تحصیلیِ جاری نسبت به سال‌های گذشته رشد بسیاری یافته‌اند.

کاندید:

«کاندید» (candide) واژه‌ی فرانسوی و به معنای «ساده‌دل»، «کودن» و «ابله» است. «کاندیدا» (candidat) هم کلمه‌ی فرانسویِ دیگری‌ست که معنای «نامزد» و «داوطلب» دارد. حواسمان باشد این دو را به جای هم به کار نبریم!

جمله ی نادرست: کفاشیان ... اظهار داشت: طبق اساسنامه فعلی نمی توانم کاندید شوم.

جمله ی درست: کفاشیان ... اظهار داشت: «طبق اساسنامة فعلی نمی‌توانم کاندیدا (نامزد/ داوطلب) شوم.»

جمله ی نادرست:  ...کشورها تا 20 آوریل 2016 (1 اردیبهشت 95) مهلت دارند نسبت به شناسایی و کاندید کردن شرکت های متبوع خود اقدام کنند.

جمله ی درست: ...کشورها تا 20 آوریل 2016 (1 اردیبهشت 95) مهلت دارند برای شناسایی و کاندیدا (نامزد/ داوطلب) کردن شرکت‌های متبوع خود اقدام کنند.

نرخ:

باز هم اشتباه مترجمان و با گرته‌برداری، کاربرد نادرستی از «نرخ» شکل گرفته‌است.

در زبان انگلیسی «rate» چندین معنا دارد و در جاهای مختلف با معناهای متفاوت به‌کار می‌رود. یک جا به معنای «نرخ» و «بها»ست؛ جای دیگر به معنای «میزان»؛ جای دیگر «درصد»؛ و جای دیگر «سرعت پیشرفت»!

اما مترجمان ارجمند(!)، تنها یک مابه‌ازای فارسی برایش درنظر گرفتند: نرخ!!! و جمله‌های مضحکی مانند موارد زیر را به زبان فارسی وارد کردند:

جمله ی نا درست: مدیرعامل یک شرکت گردشگری معتقد است، تامین زیرساخت های صنعت گردشگری در کشور به سرمایه گذاری،تربیت نیروی انسانی و فرهنگ سازی نیاز دارد و توجه به این بخش به رشد نرخ اشتغال و کاهش بیکاری در کشور کمک قابل توجهی می کند.

جمله ی درست: مدیرعامل یک شرکت گردشگری معتقد است: «تأمین زیرساخت‌های صنعت گردشگری در کشور به سرمایه‌گذاری، تربیت نیروی انسانی و فرهنگ‌سازی نیاز دارد و توجه به این بخش به رشد میزان اشتغال و کاهش بیکاری کمک فراوانی می‌کند.

جمله ی نادرست:  بررسی ها نشان می دهد در حالی که رشد اقتصادی در سال جاری از سوی مراکز داخلی و مجامع بین المللی در حدود 4 تا 6 درصد برآورد شده است، نرخ بیکاری در سال جاری همچنان بالاتر از 11 درصد خواهد بود.

جمله ی درست: بررسی‌ها نشان می‌دهد درحالی‌که رشد اقتصادی را در سال جاری مراکز داخلی و مجامع بین المللی حدود 4 تا 6 درصد برآورد کرده‌اند، درصد بیکاریِ امسال همچنان بالاتر از 11درصد خواهد بود.

و در هیچ کدام از مثال‌های بالا، منظور نویسنده از آوردن کلمه‌ی «نرخ»، «بها» یا «قیمت» نبوده و نیست! نه بهای اشتغال! نه قیمت بیکاری!!

نقطه نظر

ترجمه‌ لفظ به لفظ «point of view» انگلیسی در فارسی شده‌است «نقطه نظر»! این ترکیب بی‌معنا را با واژگان اصیل و درستی مانند: «دیدگاه» و «نظرگاه» تعویض نمایید.

جمله ی نادرست:  برگزاری همه پرسی برای استخراج نفت و گاز از میدان های دریایی ایتالیا اقدامی اشتباه است و مشارکت نکردن شهروندان در آن از نقطه نظر قانون اساسی مشروع به شمار می آید.

جمله درست:  برگزاریِ همه‌پرسی برای استخراج نفت و گاز از میدان‌های دریاییِ ایتالیا اقدامی اشتباه است و همکاری نکردن شهروندان در آن از نظرگاه قانون اساسی مشروع به شمار می‌آید.

 

پی نوشت:

در مواردی که سیاست خبری رسانه شما تاکید بر استفاده از تعاریف مرکز آمار دارد  می توانید به همین صورت استفاده کنید اما قاعده درست همین است که در متن درس آمده است .