طبقه بندی موضوعی
-
کتابخانه
(۵) -
ادبیات در خبر
(۱۵)
-
اصطلاحات خبری
(۱۲) -
کارگاه اموزشی خبر
(۵)
بایگانی
- مهر ۱۳۹۵ (۲۲)
- تیر ۱۳۹۵ (۱۲)
- خرداد ۱۳۹۵ (۴)
دستور خط فارسی(9) «مسأله» این است؟ یا «مسئله» این نیست؟!
نگارش همزه در زبان فارسی، یکی از پردردسرترین دستورهای خط را دارد؛ زیرا شیوه ی نگارش آن در گذر تاریخ فرهنگستان زبان و ادب فارسی مرتب تغییر کرده است. همین تغییر مداوم، سبب شده، در نگارش رسانه یی نیز، با چند دستور خط برای یک واژه روبه رو شویم. در مطلب این هفته، ضمن بررسیِ واژگان همزه دار، درباره ی دستور خط و آسان ترین راه یادگیری و یک سان سازیِ آن ها سخن می گوییم و امیدواریم بتوانیم –مانند دستور خط دیگر زبان ها- برای همه ی واژگان همزه دار با قاعده یی کلّی، شیوه ی نگارش واحدی را در زبان فارسیِ معیار داشته باشیم، تا آموزش پذیرهای زبان و خط فارسی به آشفتگی در نگارش فارسی دچار نشوند!
دستور خط فارسی8
نگارش ضمیر شخصی از نوع مضافٌ الیهی!
این‌که برخی حرف‌های الفبای فارسی روی خط زمینه ادامه پیدا می‌کند، دردسری بزرگ شده برای نوشتن واژه‌های کنار هم! اگر از اول سردبیر فرمان بدهد، که به هیچ عنوان از ضمیر شخصیِ مضافٌ الیهی (یا همان ضمیر متصل شخصی که اسم دیگرش ضمیر ملکی‌ست!) استفاده نشود، خیال خبرنگار هم آسوده می‌شود؛ اما اگر قرار باشد این دسته ضمیرها در خبر و گزارش و مقاله حضور داشته باشند، در نگارش آن‌ها به مشکل برمی‌خوریم. بعضی‌ها می‌گویند بعضی از این ضمیرها را به کلمه‌ی قبل‌اش بچسبانیم، بعضی‌ها می‌گویند نباید به واژه‌ی پیش از خودش بچسبد؛ چرا؟ چون ضمیر واژه‌ی مستقل است. در این مطلب قصدمان این است تکلیف‌مان را با نگارش ضمیر شخصی مشخص کنیم.
سیده الهام باقری
دستور خط فارسی 6
دو مطلب درمورد واژگان مرکب گفته شد. اما تمامیِ کلمه های فارسی، میان دو دسته ی ساده یا مرکب تقسیم نشده اند. درست در مرز میان کلمه های مرکب و ساده، «واژگان مشتق» قرار دارند. نوشتن دستور خط برای این دسته واژگان، کار سختی ست؛ زیرا برخی واژگان مشتق، شبیه کلمه های مرکب اند و از قانون نگارش آن ها پیروی می کنند و برخی، شبیه واژگان ساده هستند و مانند این گروه واژگان نوشته می شوند. این بار به واژگان مشتق و شیوه ی نگارش آن ها پرداخته ایم:
۲۱ مهر ۹۵ ، ۱۷:۱۵
این بار نیز: غلط مصطلح
درباره ی غلط مصطلح در درس پیش توضیح هایی دادیم؛ اما مگر تمام می شود؟! رسانه نویس ها آن قدر این غلط ها را دوست دارند، که به این سادگی دست از آن برنمی دارند. روانش شاد، استاد ابوالحسن نجفی که سال 1367 غلط های مصطلح آن سال های زبان معیار را جمع کرد و در بخشی از کتاب غلط ننویسیم جای داد. از آن سال تاکنون این کتاب بارها و بارها تجدید چاپ شد و بیش از هشتاد هزار نسخه ی آن فروش رفت و همواره سرفصل درسیِ دانشجویانی بود که در حوزه ی زبان معیار می خواستند مدرک بگیرند. بی گمان برطرف کردن تمامیِ غلط های مصطلح نوشتار و کلام هر روزنامه نگار ممکن نمی شود، مگر با تمرین و تمرین و تمرین.
و باز هم: غلط مصطلح/ ادامه...
.jpg)
خواستیم غلط‌های مصطلح رسانه‌یی و اداری را یک‌جا جمع کنیم که شد سه درس. این هم بخش سوم آن، بخش سوم برگرفته از کتاب غلط ننویسیم استاد نجفی و مقاله ای مشترک با ایشان در حوزه زبان معیار است که ذکر آن در بخش های پیشین آمد:
گرته برداری3
در مجموعه ی 3 بخش درس گرته برداری، 16 مورد اشتباه آورده شد. این ها بیش ترین اشتباه های روزنامه نگاران در حوزه ی گرته برداری ست. هرچند گناه اصلی به گردن مترجمان است، بی توجهیِ روزنامه نگاران و نویسندگان را نیز نمی توان نادیده گرفت! در دو درس پیش، شما با گرته برداری های زیر آشنا شدید: بی تفاوت، به نوبه ی خود، خودکفا، «در ارتباط با» و خانواده اش، در راستای (درس نخست)، حمام گرفتن، رنج بردن، روی کسی حساب کردن، شانس، فراز، فکر کردن (درس دوم).
گرته برداری2
در درس نخست گرته برداری، هشت مورد از اشتباهات مترجمان را که در خبرنویسی نیز رایج شده است- بیان کردیم. برخی موارد گرته برداری به حوزه ی صدا و سیما مربوط می شود که پیشنهاد می کنم این موارد را از کتاب «غلط ننویسیم» خودتان بخوانید؛ مانند: فراموشش کن، کسی را فهمیدن.
در این درس گروه دیگری از گرته برداری های رایج در حوزه ی خبرنویسی معرفی شده است، تا ضمن دیدن نمونه های نادرست، روش درست نویسیِ جمله را تمرین نماییم:
گرته برداری 1
.jpg)
گرته‌برداری –که واژه‌اش را مرحوم استاد نجفی ساخت و در زبان معیار وارد کرد- یعنی همان ترجمه‌ی لفظ‌به‌لفظ از زبانی دیگر در زبان فارسی است . یعنی این‌که مترجم چون دستور زبان فارسی را بلد نیست، کتاب لغت را جلوی خودش می‌گذارد و در برابر هر واژه یا عبارت خارجی، هرچندتا معنا که ببیند، هرکدام را که دوست داشت و به نظرش در جمله خوش نشست، در ترجمه به‌کار می‌برد؛ بدون آن‌که با ساختار دستور زبان فارسی آشنا باشد